Seminar for History and Philosophy of Mathematics and Mechanics
PROGRAM
MATEMATIČKI INSTITUT SANU
Seminar za istoriju i filosofiju matematike
PLAN RADA ZA APRIL 2023.
Registracija za učešće na seminaru je dostupna na sledećem linku:
https://miteam.mi.sanu.ac.rs/asset/MHaQQR4N6GC9gf29M
Predavanje možete pratiti na sledećem linku:
https://miteam.mi.sanu.ac.rs/asset/XjqxTydnJzqQNAAMf
Neulogovani korisnici mogu pratiti prenos predavanja ali ne mogu postavljati pitanja i ne ulaze u evidenciju prisustva.
Utorak, 02.04.2024. u 12:15 sati, Kneza Mihaila 36, sala 301f
Demian Nahuel Goos, Univesidad Nacional de Rosario, Argentina
THE EMOTIONS AND THE PAIN BEHIND THE FIRST PAPER ON SET THEORY
We discuss the humanity behind the creation of set theory. The relationship between Cantor, Dedekind and Kronecker will be of particular interest. We project pur findings onto today‘ scientific landscape.
Utorak, 16.04.2024. u 12:15 sati, Kneza Mihaila 36, sala 301f
Katica (Stevanović) Hedrih, Naučno društvo Srbije
MEHANIKA U SRBIJI, JUČE I DANAS
(Povodom Jubileja 70 godina Društva za mehaniku u Srbiji i 74 godina od prvog Kongresa mehanike na Bledu 1952)
Predavanje počinje periodom osnivanja Velike škole, osnivača Dositeja Obradovića (Čakovo, 1739[1] ili 1742. - Beograd, 28. mart 1811), i prve univerzitetske nastave mehanike i publikovanja, prvog univerzitetskog udžbenika, na srpskom, Teorijska mehanika, autora Ljubomira Klerića (1844-1910), osnivača Srpske škole mehanike i osnivača Srpske škole mašinskog inženjerstva. Zatim prikazuje prve doktorate iz oblasti mehanike, Vasilija Demčenka (1923) i Konstantina Voronjeca (Kijev, 17. 1. 1902 – Beograd, 19. 10. 1974) (1932), koji su odbranjeni pred Komisijama, u istom sastavu akademika: Milutin Milanković (Dalj, 16/28. 5. 1879 – Beograd, 12. 12. 1958), Mihailo Petrović (Beograd, 24. 4/6. 5. 1868 – Beograd, 8. 6. 1943) i mentor Anton Bilimović (Žitomir, 8/20. 7. 1879 − Beograd, 17. 9. 1970). Zatim se prikazuju prvi upravnici Odeljenja za mehaniku MI SANU: Konstantin Voronjec, Danilo P. Rašković (1910-1985), Tatomir P. Anđelić (1903-1993), Vlatko Brčić (1919-2200) i drugi u nizu. Ističu se univerzitetski udžbenici iz svih oblasti mehanike, a posebno najtiražniji Danila Raškovića (1910-1985) i Tatomira Anđelića (1903-1993). Ukazuje se na prve formirane naučne projekte iz mehanike, za vreme upravnika Odeljenja za mehaniku MI SANU Danila Raškovića, do današnjih dana. Podsećamo se Viktora Saljnikova, Maneta Šašića, iz oblasti fluida, i drugih, a među njima u tri projekta mehanike u MI SANU iz ciklusa Ministarstva nauke (1996-2019), rukovodioca Katice (Stevanović) Hedrih, koji je objedinjavao istraživače iz 12 naučnih i univerzitetskih institucija u Srbiji.
Ukazuje se na naučne Seminare iz raznih oblasti mehanike, organizovane u MI SANU (vodeći Seminar mehanike), na Matematičkom fakultetu u Beogradu (Seminar iz Reologije), na Mašinskom fakultetu u Nišu (Seminar Teorijske i primenjene mehanike, kasnije Nelinearne dinamike), zatim Seminara na Mašinskom fakultetu u Kragujevcu (iz oblasti računske mehanike i biomehanike, koji je prerastao u Društvo za računsku mehaniku) i dr.
Predavač se zatim osvrće na časopise iz oblasti mehanike: Teorijska i primenjena mehanika Društva za mehaniku Jugoslavije, sada Srbije, Facta Universitatis Series Mechanics, Automatic Control and Robotics Univerziteta u Nišu , časopisa Društva za računsku mehaniku iz Kragujevca i drugih.
Govori se i o istaknutim mehaničarima o kojima su publikovane biobibliografije u Ediciji SANU "Život i delo Srpskih naučnika" u prvih 19 tomova te edicije, kao i publikovanih u publikaciji Srpskog društva za mehaniku monografije (2023) "Master Class – Srpski mehaničari''.
Predavač govori i o EuroMech-u, i o specijalizovanim naučnim konferencijama iz raznih oblasti mehanike, kao i o IUTAM ICTAM svetskim kongresima Teorijske i primenjene mehanike, i odgovarajućim EuroMech kolokvijumima i IUTAM Simpozijumima. Spomenuće se i nacionalni naučni kongresi mehanike i specijalizovani simpozijumi nelinearnih nauka u Srbiji.
Predavač u predavanju pruža još mnoštvo podataka o mehanici, kao nauci u Srbiji, kroz tri veka i otvara neka pitanja budućnosti autentične oblasti mehanike u Srbiji, tako potrebne novom talasu industrije u Srbiji. Govori i o članovima SANU iz oblasti mehanike, kojih je nekada bilo sedam-osam, a danas ih je samo dva.
Utorak, 23.04.2024. u 12:15 sati, Kneza Mihaila 36, sala 301f
Dragan Satarić, Fakultet tehničkih nauka Čačak
ARHIMEDOV SPIS "MERENJE KRUGA" I DVE HILJADE GODINA RAČUNANJA OBIMA KRUGA
Od trenutka pisanja trećeg stava Arhimedovog spisa "Merenje kruga" i dokaza o opsegu 22/7<π<223/71 je počela potraga za boljim i primerenijim brojevima o odnosu između obima kruga i prečnika. Od Apolonija, Herona i Klaudija Ptolemaja, u helenskom dobu, do Fransoa Vijeta, Adrijan van Rumena, Ludolfa van Kelena i Vilebrorda Snela, tokom srednjeg veka, su mnogi ispitivali osobine raznih brojeva, ali uz iste osnovne metode. Skoro dve hiljade godina su najumniji naučnici svih civilizacija tražili suštinu odnosa između kružne i prave linije. Tu geometrijsku potragu za brojem π završava 1654. godine Kristijans Hajgens, poslednji izdanak Arhimedovog geometrijskog postupka.
Seminar se održava u sali 301F u Institutu, na III spratu, lift levo gledano sa ulaza, u zgradi preko puta zgrade SANU (nekadašnja SDK), Knez Mihailova 36.
Rukovodilac Seminara
Prof. dr Milan Božić
