Seminar for
RELATIVITY THEORY AND COSMOLOGICAL MODELS

 

PROGRAM

---

Plan rada Seminara za teoriju relativnosti i kosmološke modele za DECEMBAR 2022.

---

SREDA, 07.12.2022. u 11:00, Sala 301f, MI SANU, Kneza Mihaila 36 i Online
Igor Salom, Institut za fiziku, Beograd
NOBELOVA NAGRADA ZA 2022. GODINU I KRAJ ERE MEHANICIZMA
Polemike između Ajnštajna i Bora o kvantnoj mehanici i prirodi samog univerzuma ušle su u anala i fizike i filozofije. Ove inspirativne diskusije kulminirale su 1935. godine formulacijom "EPR paradoksa", kroz koji su Ajnštajn, Podolski i Rozen maestralno ukazali na naizgled besmislene predikcije kvantne mehanike, između ostalog i na "spooky action at distance" problem. Ipak, ovi njihovi argumenti protiv kvantne mehanike ostali su filozofske prirode, sve dok 1964. godine Džon Bel nije uspeo da ih, na genijalni način, pretvori u matematičku teoremu, formulisavši eksperimentalno proverljivu nejednakost koja mora biti zadovoljena u svakom mogućem "zdravorazumskom" (u Ajnštajnovom smislu) univerzumu. Ovogodišnji nobelovci su zaslužni za eksprimentalnu proveru važenja Belove nejednakosti, odnosno za to što smo danas - nakon nedvosmislenih demonstracija da je nejednakost narušena - sa matematičkom izvesnosšću sigurni da naš svemir ne može biti "zdravorazumski", odnosno "lokalno-realističan", te da više ne postoji čak ni teorijska mogućnost da se ikada iznađe (lokalno-)mehanicistička teorija koja bi odgovarala našoj fizičkoj stvarnosti.

---

SREDA, 21.12.2022. u 13:00, Sala 301f, MI SANU, Kneza Mihaila 36 i Online
Miloš Milovanović, Matematički institut SANU
INTENZIONALNA STRUKTURA KVANTNE FIZIKE
Veza između klasične i kvantne teorije se raspravlja u pojmovima ekstenzionalnog i intenzionalnog pristupa. Pokazuje se da klasičnu i kvantnu verovatnoću povezuje intenzionalizacija, što bi značilo da oslobađajući se skupova od klasične teorije dobijamo kvantnu. Za razliku od skupa koji je ekstenzionalni pojam, intenzionalna verovatnoća se dodeljuje kvantnim ansamblima koji su kontekstualno zavisni. Kontekstualnost omogućava da se problem merenja dosledno sagleda, što bi zahtevalo postojanje vremenskog operatora. Vremenski kontinuum Brauvera je ispunio ovaj zahtev, što ga čini osnovom matematičke fizike. Statistički model koji pruža se pokazao izuzetno korisnim u brojnim primenama.

---

---

Predavanja su namenjena sirokom krugu slusalaca, ukljucujuci studente redovnih i doktorskih studija. Seminar će se održavati po najavi: sredom u 11:00^h, sala 301f Matematikog instituta SANU, III sprat, Knez Mihailova 36.

---