Seminar for
RELATIVITY THEORY AND COSMOLOGICAL MODELS

 

PROGRAM

---

Plan rada Seminara za teoriju relativnosti i kosmološke modele za MAJ 2022.

---

SREDA, 04.05.2022. u 11:00, Online
Marko Simonović, grupa za teorijsku fiziku u CERN-u, Ženeva
UNDERSTANDING THE UNIVERSE THROUGH DENSITY FLUCTUATIONS: PAST SUCCESS AND FUTURE PROSPECTS
Small density perturbations are the main object of study in cosmology. Their origin and evolution are tightly coupled to the most fundamental questions regarding origin, composition and evolution of the universe. The most famous example are fluctuations in temperature of the microwave background radiation, whose study established LCDM as the standard cosmological model and allowed for precise determination of cosmological parameters. Studying fluctuations in the number density of galaxies in the present-day universe has a large potential to lead to new discoveries and a lot of observational effort has been put in order to harvest as much of the available data as possible. In this talk I will review the past success and future prospects of this ambitious program, with particular focus on theoretical developments and their phenomenological applications.

---

SREDA, 18.05.2022. u 11:00, Online
Saša Popović, Filozofski fakultet u Beogradu i Centar za logiku i teoriju odlučivanja Sveučilišta u Rijeci
HILBERTOV ŠESTI PROBLEM, VIGNEROVA ZAGONETKA I MATEMATIČKA NADDETERMINACIJA FIZIKE
Osnovni cilj u predavanju biće rasvetljavanje fenomena na koje se odnosi poznata Vignerova zagonetka (primenljivost matematike u fizici i jedinstvenost matematički formulisanih fizičkih teorija) sleđenjem opšte ideje u pozadini Hilbertovog šestog problema a koja se tiče „suštinske reformulacije fizike“ to jest „reorganizovanja fizike po uzoru na geometriju gdegod prisustvo matematike to dopušta“ (sec. E. Scheibe).Fenomen sa kojim ćemo se u ovom kontekstu takođe suočiti jeste takozvana matematička naddeterminacija fizike (koju treba razlikovati od poznatijeg fenomena subdeterminacije fizičke teorije dostupnom empirijskom evidencijom) koja se sastoji u tome što u fizičkim teorijama po pravilu postoji fizički neinterpretiran (pa čak i neinterpretabilan) i neeliminabilan matematički višak: čitavo bogatstvo matematičkih struktura koje ne mogu da se povežu sa fizičkim i uopšte uzev empirijskim elementima teorije. Hilbertove ideje ćemo ispitati u duhu strukturalnog realizma u savremenoj filozofiji fizike i sa njim blisko povezanog strukturalizma u savremenoj filozofiji matematike. Na taj način bi posredno trebalo da steknemo uvid i u specifičan način funkcionisanja matematičkih modela u fizici, kao i u značajnu razliku u pogledu kriterijuma realnosti koji važe u matematici sa jedne i u fizici sa druge strane.

---

---

Predavanja su namenjena sirokom krugu slusalaca, ukljucujuci studente redovnih i doktorskih studija. Seminar će se održavati po najavi: sredom u 11:00^h, sala 301f Matematikog instituta SANU, III sprat, Knez Mihailova 36.

---