Seminar for History and Philosophy of Mathematics and Mechanics

PROGRAM

Registracija za učešće na seminaru je dostupna na sledećem linku:
https://miteam.mi.sanu.ac.rs/asset/MHaQQR4N6GC9gf29M
Predavanje možete pratiti na sledećem linku:
https://miteam.mi.sanu.ac.rs/asset/XjqxTydnJzqQNAAMf
Neulogovani korisnici mogu pratiti prenos predavanja ali ne mogu postavljati pitanja i ne ulaze u evidenciju prisustva.

Utorak, 04.06.2024. u 12:15, Knez Mihailova 36, sala 301f i Online
Saša Popović, Filozofski fakultet i Centar za logiku i teoriju odlučivanja Sveučilišta u Rijeci
IZ ISTORIJE KRIPTOGRAFIJE: LAJBNICOVA MACHINA DECIPHRATORIA
U predavanju će biti rekonstruisan istorijat Lajbnicovog interesovanja za probleme u oblasti kriptografije i kriptoanalize počev od ranih 1670-ih. Biće pokazano kako su Lajbnicovi nerealizovani planovi za konstruisanje mašine za (de)šifrovanje (machina deciphratoria) proistekli iz njegovog prethodnog uspešnog poduhvata da konstruiše računarsku mašinu (instrumentum arithmeticum), preteču modernih računara, koja ga je proslavila širom Evrope i donela mu niz akademsko-društvenih privilegija, poput izbora u Kraljevsko društvo ili nameštenja za savetnika Petra Velikog. Istorijski je najzanimljivije to što je Lajbnicova mašina uspešno konstruisana 2013. godine na osnovu Lajbnicovih originalnih nacrta iz 1688. sačuvanih u Lajbnicovom arhivu u Hanoveru zahvaljujući naporima pitsburškog logičara i filozofa Nikolasa Rešera (N. Rescher) i njegovom američko-nemačkom timu inženjera i mehaničara. Videćemo koje tehničke inovacije je Lajbnic uveo (tzv. Lajbnicov valjak, Staffelwalze), kao i na kojim principima počiva njegova mašina i zbog čega se može smatrati najnaprednijim uređajem te vrste sve do Prvog svetskog rata.

Seminar se održava u sali 301F u Institutu, na III spratu, lift levo gledano sa ulaza, u zgradi preko puta zgrade SANU (nekadašnja SDK), Knez Mihailova 36.