National Institute of the Republic of Serbia
ὅδε οἶκος, ὦ ἑταῖρε, μνημεῖον ἐστιν ζωῶν τῶν σοφῶν ἀνδρῶν, καὶ τῶν ἔργων αὐτῶν
Seminar
MATHEMATICS AND MUSIC
PROGRAM
Plan rada Seminara Matematika i muzika za JANUAR 2019.
PONEDELJAK, 21.01.2019. u 14:15, Sala 301f, MI SANU, Kneza Mihaila 36
Miomir Petrović
OBRASCI PONAVLJANJA, KONSTRUKCIJA RADNJE I NARATOLOŠKI POGLED NA STRUKTURU PRIPOVEDNOG DELA
Budući da je naratologija pravac tumačenja literarnog dela koji je proizašao iz strukturalizma, kao svojevrsna post-strukturalistička polemika na težnje da se pravilnosti u kreiranju književnog dela uzmu kao prvi i poslednji postupak umetnika, te da se naratologija bavi proučavanjem oblika teksta, odnosno načina kompozicionog pripovedanja uzimajući u obzire pravilna ponavljanja semantičkih i inih obrazaca u literarnom delu, naratološki pristup ne možemo se shvatati kao matematiku u umetničkom tekstu već pre geometriju.
Polazeći od toga da svaki umetnički tekst (fiction, roman, dramski tekst, filmski scenario) sadrži u najmanju ruku Kvadrilateralni obrazac odnosa forme i suštine, tokom predavanja ćemo pokušati da odgovorimo na pitanje: koliko spisateljska namera, Vjeruju, nužno utiče na oblikovanje priče i po kojim pravilima? Kvadrilaterala literarnog dela sagledava se kroz Plan izraza i Plan Sadržaja a oni se dele na Formu izraza i Supstancu izraza tj. Formu sadržaja i Supstancu sadržaja i u kvantifikacionom smislu pokušava da odgovori na pitanje koji oblik pripovedanja najbolje pristaje kojoj filozofskoj, humanističkoj, ideološkoj i inoj poziciji priče.
Uostalom, oblikovanje priče po strukturnim pravilnostima (međuodnos elemenata koji priču predstavlja u elementalnom smislu), kao kompoziciona tehnika postoji još od Aristotelove "Ars Poetike" mada je definicija koju daje nemački dramatičar Gustav Frajtag predstavlja još primenljivi obrazac oblikovanja, poznatiji kao Frajtagova piramida. Pre svega, uprkos viševekovnom načinu mišljenja da je stvaralački čin nešto toliko metafizičko i transcedentno da mu ne pristaje bilo kakva konstrukcija i unapred postavljen obrazac, moderna i post-moderna nam daju pravo da razmišljamo o književnom činu kao o komunikaciji našeg teksta sa drugim tekstovima koji implicitno ili eksplicitno dijagoliziraju sa našim tekstom. Čime dolazimo do intertekstualnosti.
Intertekstualnost ukazuje na tekst kao područje i proces ukrštanja, prelamanja, sukobljavanja, novih iščitavanja, osporavanja, neutralizovanja i premeštanja drugih okružujućih tekstova kulture među kojima se jedan tekst pojavljuje i deluje. Na taj način, tekst se dovodi u međutekstualnu poziciju i teorijska pažnja, koja se sa odnosa teksta prema predmetu (Referentu) u prethodnoj teorijskoj generaciji dominantno usmerila na imanentnu strukturu teksta, sada se preusmerava na odnos teksta sa drugim tekstovima. Drugim rečima, dominantan je stav da se značenje jednog teksta ne uspostavlja odnosom teksta prema (stabilno-postojećem) Referentu u svetu, već time što jedan tekst preko drugih tekstova biva doveden u kompleksan odnos sa brojnim (i) potencijalnim referentima. Intertekstualni referencijalni odnos dakle nije direktan, neposredan i neposredovan, već se uspostavlja upravo preko okružujućih tekstova kulture (A. Vujanović).
Postoji li, dakle, obrazac ili obrasci koji nam pomažu da kreiramo uspešno pripovedačko delo? Kako se oni određuju? Šta je formula uspešne priče?
Predavanja su namenjena širokom krugu slušalaca, uključujući studente redovnih i doktorskih studija. Održavaju se ponedeljkom sa početkom u 14:15 sati u sali 301f na trećem spratu zgrade Matematičkog instituta SANU, Knez Mihailova 36.